Święta Królowa Jadwiga – nasza Patronka – Dzień Patrona
To już 13 lat od kiedy nasza szkoła otrzymała imię Św. Królowej Jadwigi.
W dniu 8 czerwca obchodzony jest Uroczysty Dzień Patrona. W tym roku przygotowaliśmy z tej okazji montaż słowno-muzyczny pod hasłem “Polski gwiazda – Święta Królowa Jadwiga”.
Zachęcamy do zapoznania się z opowieścią o tkaninach adamaszkowych z grobu Św. Królowej Jadwigi.
Tkaniny adamaszkowe z grobu Św. Jadwigi królowej
Królowa Jadwiga Andegaweńska zmarła 17 lipca 1399, kilka tygodni po urodzeniu córki Elżbiety Bonifacji (22 czerwca), prawdopodobnie wskutek komplikacji związanych z porodem (gorączka połogowa). Została pochowana 19 lipca, prawdopodobnie razem ze zmarłą kilka dni wcześniej córeczką w prezbiterium katedry na Wawelu, po stronie płn. podestu, na którym wznosił się ołtarz główny. Zaświadczył o tym Jan Długosz pisząc, że królowa spoczywa: in Cracoviensi ecclesia ad partem laevam altaris maioris, de prope sacrarium (w katedrze krakowskiej po lewej stronie ołtarza głównego, obok cyborium). Wybór tak eksponowanego miejsca był zapewne wynikiem sławy świętości i planowanych już w chwili śmierci władczyni, starań o jej kanonizację. Poświadcza to już nekrolog wpisany do tzw. Kalendarza Krakowskiego w dniu jej śmierci, w którym podkreślono niezwykłe cnoty i zasługi zmarłej. Natomiast w kazaniu wygłoszonym w trakcie uroczystości pogrzebowych w katedrze, biskup krakowski Piotr Wysz nazwał Jadwigę ozdobą Królestwa Polskiego, ostoją ładu państwowego, klejnotem niezwykłym, ukojeniem wdów, pociechą nędzarzy, wspomożeniem uciśnionych, poszanowaniem dostojników Kościoła, ucieczką kapłanów, umocnieniem pokoju, świadectwem i ostoją prawa Bożego.
Królową pochowano w bardzo bogatych szatach uszytych z adamaszku, z rękawami obszytymi taśmą z grubszej tkaniny o wzorze rombowym (znaleziono cztery takie paski dł. 28 cm i szerokości 4,5 cm). Zmarłą owinięto w całun z adamaszku, a jej twarz zasłonięto chustą z białego muślinu. Do grobu włożono prowizoryczne insygnia wykonane ze złoconej skóry (korona) i złoconego drewna (berło i jabłko zwieńczone krzyżem). Do trumny włożono także dwa listy papieża Bonifacego IX zaopatrzone w ołowiane bulle, identyczne z przywieszoną do listu z 5 maja 1399 do Władysława Jagiełły (Kraków, Archiwum Kapituły Metropolitalnej na Wawelu). Papież wyraził w nim wolę, aby dziecko królewskiej pary otrzymało jego imię, a do chrztu trzymał je biskup elekt poznański Wojciech Jastrzębiec. W grobie znalazły się jeszcze płytki ceramiczne (26 x 26 cm) z dekoracją z lilii heraldycznych i przestylizowanych kwiatów, pokryte żółtą polewą. Są to płytki z gotyckiej posadzki prezbiterium (ok. 1346), które dostały się do grobu Jadwigi w chwili pochówku, albo w związku z przebudową podestu pod ołtarz główny w poł. w. XVII. Ostatnim elementem znalezionym w grobie była nieduża gliniana misa, która ze względu na prosty kształt i brak dekoracji jest niemożliwa do precyzyjnego datowania. Tajemnicą pozostaje także funkcja tego naczynia.
Tkaniny grobowe należą do najbardziej przejmujących pamiątek po wielkiej świętej. Trudno wypowiadać się na temat ich pierwotnej kolorystyki, która uległa trwałej zmianie przez ponad 500 lat przebywania w ciemnym i wilgotnym grobie. Nie można jednak mieć wątpliwości, że były to tkaniny niezwykle drogie, ekskluzywne, poświadczające bardzo wysoką kulturę życia codziennego na dworze Władysława Jagiełły i jego żony Jadwigi u schyłku w. XIV. Pierwsza z tych tkanin, o charakterze wyraźnie orientalizującym, została wykonana prawdopodobnie w Egipcie w XV w. Natomiast wzory na pozostałych tkaninach są najbliższe wyrobom hiszpańskich warsztatów tkackich z XIII, XIV i XV w. Przez długi czas fragmenty tkanin przechowywane w skarbcu pozostawały poza zainteresowaniem historyków i historyków sztuki. Dopiero niedawno zostały poddane wzorowej konserwacji, przeprowadzonej przez prof. dr hab. Helenę Hryszko z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Wyniki jej badań nie zostały jeszcze opublikowane.
Bibliografia; Adam Bochnak, Groby królowej Jadwigi i królewicza Kazimierza Jagiellończyka w katedrze wawelskiej, „Studia do Dziejów Wawelu”, III, 1968, s. 149-173; M. Piwocka, K. J. Czyżewski, D. Nowacki, Wstęp, [w:] Wawel 1000-2000, t. I: Katedra krakowska – biskupia, królewska, narodowa (Muzeum Katedralne na Wawelu, maj-wrzesień 2000), red. M. Piwocka, D. Nowacki, Kraków 2000 il. 20-22
Polecamy również obejrzenie filmiku: “Jak Jadwiga została królem”:
Małgorzata Proskura – Buczak,
Dariusz Czyjt,
Joanna Mikołajczyk,
Krzysztof Śmiechowski
